Dr. Dt. Çağdaş Çağlar Laçin

Diş Eti Tedavisi Nasıl Yapılır?

Diş eti hastalıklarının(Periodontal hastalıklar) büyük bir kısmı önlenebilen ve kontrol altına alınabilen hastalıklardır.

AĞIZ HİJYENİ

Tedavisinde erken teşhis ve doğru tedavi yaklaşımı önemli olduğu kadar bireyin ağız hijyenini yeterli düzeyde sağlamasına da bağlıdır. Bu nedenle sadece hekimin yaptığı tedavi değil bireyin de bu tedaviye katılımı gerekmektedir. Bireyin hekiminin uyarılarına, önerilerine dikkat ederek gerekli ağız hijyeni alışkanlıklarını edinmesi ve sağlaması diş eti tedavisinde çok önemlidir. Pek çok diş eti hastalığı için birincil faktör olan diş taşı, ağız hijyeninin yeterli olarak sağlanamamasına bağlı ortaya çıkmaktadır ve bu taşların oluşumunu engellemek hastanın sorumluluğundadır.

Diş eti tedavisinin bir çok şekli olmakla beraber temel anlamda 3 aşamadan oluşmaktadır. Bu aşamalar;

1.AŞAMA

Periodontal tedavinin en önemli aşamasıdır. Bu aşamada diş eti hastalığına neden olan etkenler ortadan kaldırılır, hastaya diş eti, diş ve dişler arasındaki alanın temizliği öğretilir. Böylece birey ağız hijyenini sağlamayı ve korumayı öğrenerek hastalığın yeniden başlamasını zorlaştırmaktadır.

Diş etindeki enfeksiyonun ortadan kaldırılması; dişin ve diş kökü yüzeyindeki diş taşlarının, artıkların hekim tarafından temizlenmesi ve sonrasında bireyin doğru ve yeterli ağız hijyenini sağlaması ile mümkündür. Bu işlem periodontoloji alanında başlangıç tedavisi olarak isimlendirilir ve 3-6 seans arasında sürebilmektedir.

Fakat tek seansta da yapılabilmesi mümkün olan başlangıç tedavisi de vardır ve “Full mouth disinfection” olarak isimlendirilmektedir. Hangi şekilde yapılırsa yapılsın bu tedavinin amacı aynıdır. Başlangıç tedavisi sonrasında kötü ve taşkın dolgular, uyumsuz protezler değiştirilir, çürük dişlerin doldurularak bakteri tutunmasını kolaylaştırıcı alanlar düzeltilir. Kurtarılamayacak kökler ve dişler çekilir, gerekli ise kanal tedavileri yapılarak ağız sağlığının maksimum düzeye çıkması sağlanmış olur. Bu aşamanın sonunda kontrol muayeneleri yapılarak gerekli ise kuron, köprü, implant ve protez planlamaları da yapılmalıdır.

Not: 1. Aşama diş eti tedavisi başlamadan önce bazı sistemik hastalıklar varlığında tıbbi konsültasyon istenebilmektedir.

2.AŞAMA

Periodontolog, başlangıç periodontal tedavisi ile iyileşmeyen bir durum tespit ederse periodontal cerrahi işlemler önerecektir. Başlangıç periodontal tedavisi sonrasında ağız hijyeninin durumu, cep derinlikleri, kalan diş eti miktarı, kemik erimesinin varlığı ve tipi gibi bilgiler değerlendirilerek cerrahi tedavi planlaması yapılacaktır. Bir çok cerrahi tedavi yöntem olduğu için her bireyde farklı cerrahi operasyonlar yapılması gerekebilmektedir. Bu karar periodontolog tarafından hastaya, dişlere, diş etlerinin durumuna ait özelliklere göre belirlenir. Cerrahi tedaviler, lokal anestezi altında yapılır.

Gingivektomi :

Sadece diş eti üzerinde gerçekleştirilen bir işlemdir. Bu işlemde diş eti büyümeleri, diş eti tedavisi ile iyileşmemiş diş eti cepleri ya da gecikmiş pasif sürme nedeni ile yeterli miktarda görünmeyen dişlerin boylarının düzenlenmesi gibi amaçlarla yapılır. Bu işlemle hastalığın ilerlemesi durdurulur, hasta ve hekim için daha temizlenebilir yüzeyler oluşturulur.

Flap Operasyonu ve Kemik Cerrahisi :

Kemik erimesi olan vakalarda diş eti ile diş etinin altındaki destek dokuları ile kök yüzeyleri üzerinde yapılan işlemlerdir. Diş eti, vakaya uygun insizyon teknikleri kullanılarak kaldırılır ve kemik yüzeyine ulaşılarak tedavi yapılır. Bu işlemler sırasında doku içerisindeki ölü dokular, iltihabi dokular, kemik içerisindeki cepler temizlenir. Kök yüzeyi, istenmeyen artıklardan uzaklaştırılarak temizlenir. Cep derinliğini azaltmaya yönelik işlemler yapılır. Çünkü derin cepler, besin artıkları ve bakteriler için konforlu bir toplanma alanı olmakta ve kemik yıkımına neden olarak diş kaybına yol açabilmektedir. Bu nedenlerle ceplerin sağlıklı hale getirilmesi önemlidir. Sağlıklı hale gelen cepler ile bireyin ev bakımı ve hekimin kontrolleri, temizlik işlemlerini yürütmesi kolaylaşır. Hasta, periodontal sağlığını devam ettirerek, kendi dişlerini kullanmaya devam edebilir.

Flap operasyonu sırasında aynı zamanda dişlerin çevresindeki kemik dokusuna da müdahalelerde bulunulabilmektedir. Bazen eriyen kemik dokusunun gerekli yüzeyleri aşındırılarak düzeltilirken bazen yeni kemik dokusu oluşturmaya yönelik rejeneratif işlemlerle kemiğin onarılması, original seviyesine getirilmesine çalışılır. Bu sırada doğal ya da yapay kemik tozları kullanıldığı gibi bu kemik tozlarını bir arada tutmaya yarayan kemik örtüsü de denilebilecek membran isimli yapılar ya da protein yapılı çeşitli malzemeler kullanılabilir. Hangi işlem uygunsa periodontology tarafından seçilir ve uygulanır. Kemik cerrahisi işlemleri sırasında genellikle kemiğin düzeltilmesi ve kemiğin onarılması bir arada yapılır. Çünkü diş etinin altındaki kemik dokusu ile ilişkisi diş etinin sağlığı için önemlidir.

Mukogingival Operasyonlar :

Yumuşak doku üzerinde gerçekleştirilen operasyonlardır. Bu operasyonlar sırasında diş eti miktarını artırmak, keratinize doku oluşturmak, yüksek kas bağlantılarını azaltmak ya da ortadan kaldırmak gibi çeşitli amaçlarla yapılabilirler. Bu şekilde hastanın ağız hijyenini daha iyi sağlayabileceği bir ortam, protezler ile uyumlu diş etleri sağlnabilirken estetik problemlerin de giderilmesi hedeflenir. Bazı hassasiyet problemleri de mukogingival operasyonlar ile düzeltilebilmektedir.

3.AŞAMA

Vakanın durumuna göre belirlenen tedavinin sonucunda periodontal sağlığın korunması ve hastalığın yeniden ortaya çıkmasının önlenmesi için diş etlerinin düzenli aralıklarla kontrol muayenesine devam edilmesi gerekmektedir. Bu kontrol programına alınmayan ya da bu programa uymayan bireylerde ne kadar başarılı bir tedavi gerçekleştirilmiş olsa da kısa sürede diş eti ve kemikte yıkım yeniden başlamakta ve şikayetler tekrar ortaya çıkmaktadır. Kontrol süresi hasta, yapılan işlemler, dokuların iyileşmesi gibi pek çok faktöre bağlıdır ve 3 ile 6 ay arasında değişen aralıklarla periodontolog tarafından belirlenir, bir problem hissedilmese de gidilmesi gerekmektedir.