Bruksizm – Diş Sıkma ya da Gıcırdatma

Bruksizm nedir?

Diş sıkma ya da diş gıcırdatma olarak da isimlendirilen bruksizm, genellikle psikolojik nedenlerle çiğneme kaslarının fazla çalışması ile karşımıza çıkmaktadır. Psikolojik nedenler daha çok görülse de fizyolojik nedenler de bruksizmde rol oynayabilmektedir. Bruksizmde kişi genellikle bilinçsiz bir şekilde dişlerini ya kenetlemekte ya da gıcırdatmaktadır. Bu nedenle maalesef uzun süre (hatta kimi zaman yıllar boyunca) saptanamadan verdiği rahatsızlıklar devam edebilmektedir. Uzun süre farkedilmemesindeki bir neden de genellikle geceleri uyku esnasında bu davranışın yapılmasıdır. Yapılan çalışmalara göre kadınlarda 4-6 kat daha fazla olduğu ve yaşla birlikte görülme sıklığının arttığı anlaşılmaktadır ( Dym H, Israel H. Diagnosis and treatment of temporomandibular disorders. Dent Clin N Am. 2012;56:149–61.).

Bruksizm tedavisi var mıdır?

Bruksizm tedavisi daha çok dişlerin, çene ekleminin ve çevre dokularının daha fazla zarar görmesini engellemek amacıyla olmaktadır. Maalesef kesinlikle tam olarak ortadan kaldıran ve tekrarlamasını net bir şekilde engelleyen bir tedavi bulunmamaktadır. Oklüzal splint uygulamaları ve masseter botoks uygulamaları ile beraber kolaylıkla kontrol altına alınabilmekte ve rahatsızlıklar azalabilmekte, semptomlar geçebilmektedir.

Bruksizm – Diş Sıkma Belirtileri

Bruksizm (diş sıkma) belirtileri genellikle başka durumların belirtileri ile karıştırılmaktadır. Bu nedenle bu teşhisi deneyimli bir diş hekimi ya da çene eklem protezi uzmanlarının koyması en doğru olan olmaktadır. Ancak aşağıdaki belirtilerin bir kaçı var ise diş doktorundan bir muayene randevusu almakta fayda vardır;

• Diş eti ağrısı
• Dişlerde sızlama
• Diş minelerinde aşınma
• Çene ağrısı ve sertleşmiş çene kasları
• Şakaklardan başlayan baş ağrısı.
• Çıkıntıları kaybolmaya başlamış, düzleşmiş dişler
• Eğer gıcırdatma var ise uyurken etraftaki insanları rahatsız eden diş sesleri.
• Sabahları ilk uyanıldığında yorgunluk, çene kaslarında sertlik hissi.

Bruksizm (Diş sıkma-Gıcırdatma) Tedavisi nasıl olmaktadır?

Bruksizm tedavisinde ilke aşamada ‘Okeson Splinti’ denilen oklüzal splint uygulaması yapılmalıdır. Bununla beraber doktorunuzun bildirdiği şekilde kullanıma devam edilmesi ç.ok çok önemlidir. Doğru şekilde kullanılması kadar splint teslim edildikten sonra doktorun gerekli gördüğü zamanlarda kontrollerin aksatılmaması da çok önemlidir. Bu kontrol randevuları kısa olsa da kaçırmamak önemlidir.

Splint uygulaması ile kapanış düzenlenip, çenelerin birbirine teması kesilirken aynı zamanda çeneler ararsında oluşturulan aralık, çene ekleminin (TME) de dinlenmesini sağlamaktadır.

Bu yapılan splint, yumuşak şeffaf plak kesinlikle değildir. Yumuşak şeffaf plaklar, çiğneme yüzeylerinde herhangi bir düzenleme yapılmadan kullanıldıkları zaman dişlerin aşınmalarını engellemek dışında maalesef pek bir fayda sağlayamamaktadırlar.

Splint uygulaması dışında bruksizmi olan bireylerde botoks uygulaması, oklüzal splint tedavisi ile beraber kullanılabilmektedir. Her bruksizmi olan bireyde splint ve botoks uygulaması kesinlikle yapılması söz konusu değildir.

Botoks uygulaması ile masseter kasının çalışması azaltılır ya da durdurulur. Bu şekilde birey istese de sıkma işlevini masseter kası ile yerine getirememektedir. Çiğneme, konuşma gibi hareketlerde herhangi bir değişiklik yaratmayan masseter botoksu uygulaması ile sadece büyük oranda diş sıkmanın önüne geçilmektedir. Oklüzal splint uygulaması ile beraber yapılan botoks uygulaması sayesinde rahatsızlıkların önüne geçmek hızlıca mümkün olmaktadır.

Bruksizm – Diş sıkma nedeniyle dişler kırılabilir mi?

Evet. Maalesef bruksist bireylerde sıklıkla dişlerde kırıklar, çatlaklar görülebilmektedir. Özellikle kanal tedavili dişler, bruksist bireylerde kolaylıkla kırılabilmektedir.

Bruksizm diş eti çekilmesine neden olabilir mi?

Bruksizm hastalarında zaman zaman diş eti çekilmesi görülebilmektedir. Bu durumlarda bruksizm kontrol altına alınmadan diş eti çekilmesine müdahale etmek ilk aşamada olumlu bir sonuç verse de çok da uzun süre geçmeden tekrar çekilme meydana gelecektir.

Bruksizm hastalarına zirkon diş yapılabilir mi?

Tabi ki yapılabilir. Ancak zirkon alt yapılı porselen yerine monoblok zirkon denilen oldukça kalın zirkon kaplama dişler ile yapılabilmektedir. Ancak her halükarda, işlem sonunda oklüzal splint uygulaması ve botoks uygulaması ile diş sıkma kontrol altına alınmalıdır.

Bruksizm hastalarına lamina diş (yaprak porselen) yapılabilir mi?

Genel olarak bruksizm hastalarında lamina diş (yaprak porselen) yapılmasını tavsiye etmiyoruz. Ancak bu durum ağız içi muayene sonrasında kararlaştırılabilecek bir işlemdir. Çünkü bazı kapanış durumlarında birey bruksist de olsa lamina yapılabilmektedir.